Radcowie wiedzą jak usprawnić procesy cywilne

Konieczne jest wprowadzenie zmian przeciwdziałających przewlekaniu postępowań i motywujących sądy do rozstrzygnięć na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy – twierdzą eksperci utworzonego w środowisku radców prawnych. I proponują pakiet niezbędnych do tego zmian w procedurze.

Propozycje to efekt prac zespołu powołanego po Kongresie Prawników Polskich, który odbył się w Katowicach 20 maja br. A z kolei inicjatywa zwołania Kongresu, aby sformułował on i przedstawił rządzącym i opinii publicznej postulaty i propozycje środowiska prawniczego, których celem byłoby usprawnienie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, zrodziła się we wrześniu 2016 r w gronie sygnatariuszy Porozumienia Samorządów i Stowarzyszeń  Zawodów Prawniczych.

Ma być termin na rozstrzygnięcie sprawy

Jedną z takich propozycji ogłoszonego właśnie jeszcze niepełnego pakietu propozycji zespołu radców prawnych dotyczących postępowań cywilnych, jest wprowadzenie terminów ustawowych określających maksymalny czas na podjęcie przez sąd pierwszych czynności procesowych licząc od daty wpływu pozwu wyraźnie rozróżniając dwa rodzaje tych czynności, czyli o charakterze porządkowym i o charakterze kreującym postępowania rozpoznawcze.

Radcowie proponują też rozważenie przyjęcia jako zasady - przynajmniej w określonych  rodzajach spraw (w tym roszczeń majątkowych, w szczególności gospodarczych) - obowiązku (a nie tylko możliwości) wnoszenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew, (w terminie sądowym) przypadającym jeszcze przed terminem wyznaczenia pierwszego posiedzenia z udziałem strony, pod rygorem  ujemnych skutków procesowych w przypadku nie wniesienia takiej odpowiedzi, przy zamkniętym katalogu wyjątków od tej zasady.

Posiedzenie organizacyjne przed procesem

Zdaniem autorów opracowania pożądane byłoby też przyjęcie  jako  zasady, że pierwsze posiedzenie sądu w formie rozprawy obowiązkowo poprzedza posiedzenie niejawne z udziałem stron, którego celem jest w szczególności zaplanowanie i wyterminowanie merytorycznego rozpoznania w tym prowadzenia postępowania dowodowego, przy rygorze negatywnych skutków procesowych w przypadku nieobecności stron na tym posiedzeniu, przy zamkniętym katalogu wyjątków od tej zasady.

Według autorów opracowania, już na przewidziane w tym trybie posiedzenie strony byłyby zobowiązane składać m.in. dalsze pisma przygotowawcze. Konkluzją tego posiedzenia byłoby ustalenie planu prowadzenia postępowania dowodowego, określenia liczby i terminów przewidzianych rozpraw w tym pierwszej rozprwy, a także usytuowanie w tak przyjętym planie czynności.

Większy nacisk na ugody

Zdaniem radców prawnych konieczne jest również rozważenie nadania większej wagi postępowaniu pojednawczemu z ukierunkowaniem go na przyspieszenie rozpoznania sprawy między innymi przy zastosowaniu negatywnych skutków procesowych w przypadku nieusprawiedliwionych niestawiennictw stron na posiedzeniu pojednawczym. - Proponuje się rozważyć generalne skorelowanie przepisów dotyczących mediacji z przepisami dotyczącymi postępowania pojednawczego. Proponuje się także rozważyć szczegółowa zmianę dotycząca postępowania pojednawczego sprowadzającą się do zmiany art. 186 kpc i obciążenie wzywającego do próby ugodowej, który nie stawi się na posiedzeniu sądu w tej sprawie, ryzykiem utraty skutku przerwania biegu przedawnienia – czytamy w opracowaniu.

Spory konsumenckie najpierw gdzieś indziej

Usprawnieniu postępowań sądowych służyłoby też, czytamy w projekcie, rozważenie wprowadzenia w sprawach konsumenkich obowiązku poprzedzania postępowania sądowego postepowaniem przed odpowiednimi organami ochrony konsumentów.

Pod rozwagę radcowie poddają też przyjęcie na gruncie postępowania cywilnego rozwiązań podobnych jak w kodeksie postępowania administracyjnego i w konsekwencji określenia maksymalnych ustawowych terminów rozpoznawania spraw, które mogłyby być wydłużane tylko raz na podstawie postanowienia sądu o kolejny termin ustawowy. 

Pobrane z lex.pl