SN: Zgoda sądu jest konieczna, gdy rodzice kupują mieszkanie dla dziecka

Rodzice bez zezwolenia sądu opiekuńczego nie mogą nabywać dla dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży. Zwłaszcza wtedy, gdy środki pieniężne na zakup pochodzą z dokonanej przez nich darowizny celowej - brzmi najnowsza uchwała Sądu Najwyższego.

Problem powstał na tle odmowy przez notariusza Mariana L. dokonania aktu notarialnego. Rodzice Joanna S. i Grzegorz C. chcieli przekazać swoim dwóm małoletnim córkom pieniądze, a następnie kupić dla nich dwa mieszkania z tych środków.

Darowizna pochodziła od ojca, a matka miała oświadczyć w imieniu dzieci, że darowiznę przyjmuje. Chodziło o zabezpieczenie dzieci na przyszłość. Notariusz stwierdził, że w takiej sytuacji potrzebna jest zgoda sądu rodzinnego na nabycie dwóch mieszkań.

Zdaniem prokurator Małgorzaty Słowińskiej z Prokuratury Regionalnej rodzice sami nie powinni decydować za dzieci o przekazaniu darowizny na zakup konkretnej nieruchomości. Sąd powinien to skontrolować. Dlatego, że dochodzi do dwóch odrębnych czynności prawnych w ramach odpłatnej czynności: darowizna celowa i kupno.

Uchwała chroni interes dzieci

- Interesy majątkowe małoletnich dzieci wymagają bezwzględnej ochrony - wyjaśniała uchwałę sędzia Anna Owczarek. - Interes prawny dzieci, nie musi się pokrywać z interesem rodziców - dodała.

SN przypomniał, że zgodnie z art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

Sąd Najwyższy zauważył, że problemem jest to, iż nie ma definicji pojęcia „czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu” w ustawie. Dlatego konieczne jest wieloaspektowe spojrzenie i uwzględnienie zarówno konstrukcji prawnej jak i całokształtu indywidualnych okoliczności. W konkretnych okolicznościach sprawy dana czynność może stanowić zwykły zarząd bądź go przekraczać. Z tego względu we wszystkich wypadkach wątpliwych niezbędna jest zobiektywizowana decyzja sądu, gdyż ani ustawowy przedstawiciel, ani notariusz nie mają w tym zakresie kompetencji, a ich ewentualna wadliwa ocena mogłaby być podważona z najdalej idącym skutkiem nieważności czynności.

Niebezpieczeństwa nabycia majątku

Sąd nie odstąpił od zasady prawnej wyrażonej w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 30 kwietnia 1977 r., III CZP 73/76, (OSNC 1978, nr 2, poz. 19).  Uznaje jednak, iż w danych okolicznościach faktycznych i w relacji rodzice-dzieci konieczna jest prewencyjna kontrola sądu opiekuńczego także w zakresie wykorzystania darowizny celowej obciążonej poleceniem z przeznaczeniem na zakup nieruchomości.

Choćby ze względu na skargę pauliańską albo gdy nieruchomość byłaby obciążona długami, a korzyści przewyższałyby dochody z niej płynące - dodała sędzia Owczarek.

Sygnatura akt III CZP 85/18, uchwała trzech sędziów SN z 15 lutego 2019 r.

Pobrane z prawo.pl